Ο πυρετός του
ασθενή και η έννοια της μονοτονίας
Από την σειρά « Οι
έννοιες Μαθηματικών »
Στόχος : Η κατανόηση της έννοιας
μονοτονίας –αύξουσα-φθίνουσα.
Ο πυρετός είναι (ένα μέγεθος) που προσδιορίζει την υγεία ενός ασθενή.’Οταν ο
πυρετός ανεβαίνει καθώς περνά ο χρόνος το άλλο
μέγεθος τότε η εξέλιξη του ασθενούς είναι άσχημη.
Άπό το παραπάνω
παράδειγμα τα μεγέθη Πυρετός
και χρόνος αποτελούν μια
συνάρτηση .Όσο μεγαλώνει ο χρόνος
πχ (από τις 8 à9à10 κλπ ) ώρες όταν
αυξάνεται και ο πυρετός
τότε τη συναρτηση αυτή την ονομάζουμε αύξουσα.
Θα μπορούσε όμως καθώς μεγαλώνει ο χρόνος ο
πυρετός να μειωνόταν οπότε τη συνάρτηση θα την ονομάζοουμε
φθίνουσα.
Τι παρατηρείτε καθώς μεγαλώνει το χ από τις 6 00 πρωινή μέχρι και την 9 00 πρωινή;
Τι παρατηρείται από την 9 00 μέχρι και την 12 00 ;
Συμπέρασμα : Όταν σε μια συνάρτηση μεγαλώνει η μια μεταβλητή το χ και ταυτόχρονα μεγαλώνει και η άλλη μεταβλητή ψ τότε η συνάρτηση ονομάζεται αύξουσα.
‘Οταν σε μια συνάρτηση μεγαλώνει η μια μεταβλητή το
χ και ταυτόχρονοα μικραίνει η άλλη
μεταβλητή Ψ τότε η συνάρτηση ονομάζεται
φθίνουσα.
Τι πλεονέκτημα έχω όταν γνωρίζω ότι μια συνάρτηση είναι
αύξουσα ;
Μπορώ να προβλέψω αν η επόμενη τιμή της συνάρτησης δηλαδή το f(6:30) θα μεγαλώσει περισσότερο από την προηγούμενη
τιμή της f(x) καθώς μεγαλώνει η ώρα από τις 600 στις 6 30.
Το ίδιο και για
την επόμενη τιμή δηλαδή f(7 00)
δηλαδή την θερμοκρασία του ασθενούς στις 7 00
Από την
θερμοκρασία στις 6 30 f( 6 30).
Συμπέρασμα : Όταν
ξέρω ότι η συνάρτηση είναι αύξουσα από τις
6 300 μέχρι και τις 9 00 καταλαβαίνω ότι κάθε μισή ώρα που μεγαλώνει το
χ θα ανεβαίνει και ο πυρετός.
Ερωτήσεις
από το παραπάνω συμπέρασμα :
‘Οταν η
συνάρτηση πυρετού ενός ασθενούς είναι
αύξουσα ποια θερμοκρασία θα είναι πιο
μεγάλη :
Α) Αυτή που έχει
στις 8 το πρωί ή αυτή που θα έχει στις 12 00 ;
Β) Αυτή ου θα
έχει στις 15 00 ή αυτή που θα έχει στις 20 00
‘Οταν συμβαίνουν
τα παραπάνω Α και Β έχω κάνει σωστή θεραπεία αντιβιοτικού ή πρέπει να το
αλλάξω;
Απαντήσεις
Α) Εφόσον έχω την πληροφορία ότι η συνάρτηση μεταξύ του χρόνου και της θερμοκρασίας είναι αύξουσα αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλώνει τ ο χρόνος από τις 8
00 μετά 9 00 μετά
10 μετά 11 00 κα ιμετά 12 00 τότε
θα ανεβαίνει και η θερμοκρασία του ασθενούς χωρίς
να περιμένω να πάει η αντίστοιχη ώρα να
δω αν έχει μεγαλώσει.
Δηλαδή απο τις 8
00 αν η θερμοκρασία ήταν f(8 00)=38,2 δεν θα
περιμένω να πάει 12 00 να δω ότι θα είναι μεγαλύτερη f(12 00) =39.2
θα είμαι σίγουρος (πρόβλεψη ) ότι η θερμοκρασία στις 12 00
θα είναι πιο μεγάλη από ότι στις 8 00 δεν θα ξέρω όμως πόσο ακριβώς.
Β) Το ίδιο θα
ισχύει και για το ερώτημα αυτό.
Από την στιγμή
που έχω την πληροφορία ότι η συνάρτηση είναι αύξουσα όσο μεγαλώνει η ώρα θα μεγαλώνει και
η θερμοκρασία του ασθενούς (δεν θα ξέρω βέβαια πόση θα είναι ακριβώς).
Αρα όταν
συμβαίνουν τα παραπάνω Α και Β θα πρέπει
να σκεφτώ ότι δεν έχουμε κάνει καλή διάγνωση στον ασθενή προφανως το
αντιπυρετικό που του δώσαμε δεν ειναι το σωστό γιατί αντί να κατεβαινει η
θερμοκρασία του ανεβαίνει.
Αυτό το
συμπέρασμα το βγάζω επειδή προ γνωριζω προς τα που θα κινειται η θερμοκρασία
(πανω –αυξάνεται ) ή (κάτω μειώνεται )
από το είδος της μονοτονίας μιας συνάρτησης.
‘Οταν η
συνάρτηση πυρετού ενός ασθενούς είναι φθίνουσα
ποια θερμοκρασία θα είναι πιο μεγάλη :
Α) Αυτή που έχει
στις 8 το πρωί ή αυτή που θα έχει στις 12 00 ;
Β) Αυτή ου θα
έχει στις 15 00 ή αυτή που θα έχει στις 20 00
‘Οταν συμβαίνουν
τα παραπάνω Α και Β έχω κάνει σωστή θεραπεία αντιβιοτικού ή πρέπει να το
αλλάξω;
Απάντηση :
Εφόσον γνωρίζω
ότι η συνάρτηση είναι φθίνουσα συμπεραίνω ότι όσο περνά η ώρα
(δηλαδή μεγαλώνει η τιμή του χ ) θα
μειώνεται η θερμοκρασία.
Αυτό μπορείς να
το δεις στο γράφημα από τις 9 00 και
μετά.
‘Αρα σαν
συμπέρασμα στην περίπτωση αυτή ο ασθενής έχει
πάρει το σωστό αντιπυρετικό και η διάγνωση είναι καλή .
Πως θα
καταλαβαίνω μια συνάρτηση αν είναι αύξουσα ή φθινουσα από τη γραφική παράσταση
;
Δίνεται η
παρακάτω γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f(x)=x-2
|
Στον παρακάτω πίνακα
Τιμών παρατηρείστε ποιες τιμές βάζουμε στο χ και τι παίρνουμε
σαςν αποτέλεσμα.
Τα κόκκινα βελάκια στον
άξονα χχ΄και στον άξονα ψψ΄δείχνουν ότι καθώς μεγαλώνει το χ μεγαλώνει και το
ψ .
Τα αντίστοιχα δείχνουν και
τα μπλε βελάκια όταν μεγαλώνει το χ μεγαλώνει και το ψ.
‘Αρα η συνάρτηση είναι
αύξουσα.
|
Παράδειγμα
φθίνουσας συνάρτησης : μελέτη απο τη γραφική της παράσταση :
Δίνεται η γραφική παράσταση μιας συνάρτησης όπως παρακάτω :
|
Από τις τυχαίες τιμές που βάζουμε στο χ παίρνουμε αντίστοιχες τιμές σαν αποτέλεσμα .
Αυτό που παρατηρούμε είναι
ότι καθώς μεγαλώνουμε τις τιμές του
χ μικραίνουν οι τιμές που παίρνουμε
στην συνάρτηση.
Το κόκκινο βελάκι στον
άξονα χχ’ δείχνει ότι από την μια τιμή χ1=0 πάνω στην χ2=1.
Όμως η f(0)=4 ενώ η f(1)=3.
Μεγάλωσε το χ αλλά μίκρινε
το ψ.
Αυτό μας δείχνει μια
φθίνουσα συνάρτηση.
|