Ο ορισμός του πληθωρισμού
Ο πληθωρισμός ορίζεται ως η ποσοστιαία μεταβολή των τιμών μιας ομάδας προϊόντων, όπως π.χ. του ΑΕΠ, των προϊόντων που περιλαμβάνει το καλάθι της νοικοκυράς κ.λπ. Συγκρινόμενα, εάν Pt είναι το επίπεδο τιμών της περιόδου ΐ, ο πληθωρισμός (π) ορίζεται ως|
Συχνά ο πληθωρισμός συγχέεται με τον δείκτη τιμών, ο οποίος δείχνει την εξέλιξη των τιμών ως προς κάποιο έτος το οποίο επιλέγεται ως βάση. Εάν επιλέξουμε ως έτος βάσης το έτος 1, ο δείκτης τιμών (ΔΤ) ορίζεται ως
Ο Πίνακας 18.1 παρουσιάζει ένα παράδειγμα υπολογισμού του πληθωρισμού και του δείκτη τιμών για επτά χρονικές περιόδους. Όπως φαίνεται από τον πίνακα αυτό ο πληθωρισμός και ο δείκτης τιμών μετρούν διαφορετικά πράγματα. Ο πληθωρισμός μετρά την ποσοστιαία μεταβολή μεταξύ περιόδων, ο δείκτης τιμών μετρά το ύψος των τιμών με βάση κάποιο έτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η άνοδος των τιμών δεν σημαίνει κατ' ανάγκη αύξηση του πληθωρισμού. Είναι δυνατόν οι τιμές να αυξηθούν και ο πληθωρισμός να μειωθεί, όπως φαίνεται ότι συμβαίνει στην περίοδο 6 του πίνακα. Εάν οι τιμές σταθεροποιηθούν, όπως στην περίοδο 7, ο πληθωρισμός γίνεται μηδέν.
Έτος Επίπεδο Τιμών Πληθωρισμός Δείκτης Τιμών
1 50 — 100
2 52 4,0% 104
3 55 5,8% 110
4 60 9,1% 120
5 66 10,0% 132
6 68 3,0% 136
7 68 0,0% 136
Πίνακας 18.1 Ο υπολογισμός του πληθωρισμού και του δείκτη τιμών βάσει του απολύτου επιπέδου τιμών.
Ο πληθωρισμός μπορεί να υπολογισθεί από το απόλυτο επίπεδο των τιμών, όπως στον Πίνακα 18.1, μπορεί, όμως, να υπολογισθεί και από τον δείκτη τιμών, όπως θα δείτε στην Άσκηση 10_1 Οι κυριότερες ομάδες προϊόντων για τις οποίες υπολογίζεται ο ρυθμός μεταβολής των τιμών είναι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, δηλ. το σύνολο των προϊόντων (και υπηρεσιών) που παράγει η οικονομία, και το «καλάθι της νοικοκυράς», δηλ. το σύνολο των προϊόντων και υπηρεσιών που καταναλίσκει η μέση οικογένεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι μία εφ' άπαξ αύξηση των τιμών για κάποια αιτία και σταθεροποίηση στο νέο επίπεδο δεν αποτελεί πληθωριστικό φαινόμενο. Ο πληθωρισμός εξετάζεται ως φαινόμενο συνεχών αυξήσεων του επιπέδου των τιμών που δεν οφείλεται σε κάποιο τυχαίο λόγο, αλλά σε δυνάμεις της οικονομίας που ενεργούν συστηματικά και διαχρονικά.