Όταν κοιτάτε τον πίνακα του Βαν Γκογκ του 1889 «Η Έναστρη Νύχτα», βλέπετε στροβιλιζόμενα σύννεφα, λαμπερά αστέρια και έναν ονειρικό νυχτερινό ουρανό. Μοιάζει με ένα γαλήνιο τοπίο. Αλλά αυτό που μπορεί στην πραγματικότητα να βλέπετε είναι ένα οπτικό στιγμιότυπο ενός από τα μεγαλύτερα άλυτα μυστήρια της φυσικής: την αναταραχή.
Η αναταραχή είναι η χαοτική, απρόβλεπτη, πολυεπίπεδη κίνηση ρευστών και αερίων. Σκεφτείτε τον άνεμο να φυσάει, τα κύματα να σκάνε, τα σύννεφα να στροβιλίζονται. Για τους φυσικούς, είναι ένας εφιάλτης. Ο διάσημος φυσικός Χάιζενμπεργκ είπε κάποτε:
«Όταν συναντήσω τον Θεό, θα Τον ρωτήσω δύο πράγματα: Γιατί σχετικότητα και γιατί αναταραχή; Νομίζω ότι θα έχει μια απάντηση για το πρώτο». Τόσο περίπλοκο είναι.
Αλλά εδώ είναι το άγριο κομμάτι: Ο Βαν Γκογκ, χωρίς κανένα επιστημονικό υπόβαθρο, μπορεί να ζωγράφισε αυτό το σύνθετο φαινόμενο σχεδόν μαθηματικά με ακρίβεια — χρησιμοποιώντας μόνο τα πινέλα του.
Το 2004, επιστήμονες ανέλυαν εικόνες του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble όταν παρατήρησαν κάτι περίεργο: το στροβιλιζόμενο αέριο και σκόνη γύρω από ένα μακρινό αστέρι έμοιαζε ακριβώς με την Έναστρη Νύχτα. Και εκεί τα πράγματα έγιναν περίεργα.
Ερευνητές από το Μεξικό, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο ψηφιοποίησαν τους πίνακες του Βαν Γκογκ και μέτρησαν πώς άλλαζε η φωτεινότητα μεταξύ των pixel. Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι η φωτεινότητα στην Έναστρη Νύχτα ταίριαζε σχεδόν ακριβώς με τη μαθηματική θεωρία της αναταραχής του Κολμογκόροφ. Έτσι, ο πίνακας δεν ήταν απλώς μια ονειρική εικασία - είχε την ίδια αριθμητική δομή με τη χαοτική ροή στη φύση.
Ακόμα πιο περίεργο: αυτό το μοτίβο εμφανιζόταν μόνο σε πίνακες που έκανε ο Βαν Γκογκ κατά τις πιο ψυχολογικά ασταθείς περιόδους του. Η ίδια ανάλυση σε πιο ήρεμα έργα - όπως τα αυτοπροσωπογραφίες του - ή σε χαοτικά φαινομενικά πίνακες άλλων καλλιτεχνών (όπως η Κραυγή του Μουνκ) δεν έδειξε την ίδια υπογραφή αναταραχής. Απλώς ο Βαν Γκογκ. Ακριβώς τότε.
Να λοιπόν η ιδέα: κατά τη διάρκεια μιας ψυχικής κρίσης, ένας άνθρωπος μπορεί να είδε ενστικτωδώς και να ζωγράφισε μια από τις πιο σύνθετες συμπεριφορές του σύμπαντος. Δεν ήταν επιστήμονας. Δεν ήταν φυσικός. Αλλά με λάδι και συναίσθημα, αποτύπωσε τα μαθηματικά του διαστρικού αερίου. Και πιθανότατα δεν είχε ιδέα.
Αυτός δεν είναι απλώς ένας πίνακας. Είναι ένας εγκέφαλος που συλλέγει τους μυστικούς κώδικες του σύμπαντος - και τους μετατρέπει σε χρώμα. Και ναι, αυτό είναι τόσο ωραίο που θα έπρεπε να είναι παράνομο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου